بعضی از افراد دائماً با احساس سرما دست و پنجه نرم می کنند - به خصوص وقتی که صحبت از دست و پا می شود.علت شایع سرد بودن پاها یکی کاهش جریان خون در آنها و دیگری اشکال در اعصاب حسی آنها است.
یک علت کاهش گردش خون در پاها میتواند آتروسکلروز (تصلب شریانها) تنگ و باریک شدن شریانها در نتیجه رسوب چربی در آنها است که جریان خون به پاها را کاهش میدهد.
پاهای شما هنگام نشستن آبی یا ارغوانی به نظر برسند و هنگامی دراز میکشید، رنگ پریده یا سفید شوند. ممکن است در پنجه پاهایتان هنگام راه رفتن احساس درد هم بکنید. پزشکتان معمولا با معاینه کردن نبض در پاهایتان میتواند این عارضه را «بیماری شریانهای محیطی» نامیده میشود، تشخیص دهد.
مشکل متفاوت در گردش خون پاها رخ دهد، هنگامی است که رگهای خونی کوچک در پاها برای حفظ گرما در بدن منقبض و تنگ میشوند. افرادی که میزان چربی بدنی آنها کمتر است (عایق بدنی کمتری دارند)، به حفظ بیشتر حرارت بدن نیاز دارند، بنابراین پاهای این افراد سرد میشوند تا اندامهای داخلی گرم بمانند.
نشانگان رینود، رگ های خونی کوچک در دستها یا پاها در واکنش بیش از حدی به سرما نشان میدهند. تنگ شدن بیش از حد رگها باعث احساس سرما در پاها و نیز کبود و بعد سفید شدن آنها میشود. هنگامی که بعدا پاها در معرض هوای گرم قرار گیرند، قرمز میشوند. مصرف برخی از داروها مانند «داروهای مسدودکننده گیرنده بتا» (مانند پروپرانولول) ممکن پدیده مشابهی را در پاها ایجاد کنند.
آسیب عصبی یا «نوروپاتی» نیز میتواند باعث سردی پاها شود. در این مورد، فرد به این علت در پاهایش احساس سرما میکند که اعصابی که دما را حس میکنند به درستی کارشان را انجام نمیدهند. در این حالت هنگامی که پاها را لمس میکنید، سرد نیستند، اما فرد ممکن است احساس بیحسی یا سوزن سوزن شدن در آنها داشته باشد.
لایل سردی پاها سردی پاها میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد. دمای پایین در زمستان، گردش خون ضعیف و اختلالات عصبی میتوانند از دلایل این پدیده باشند
دمای پایین
سردی پاها یکی از واکنشهای طبیعی بدن به دمای پایین و هوای سرد است. وقتی بدن در یک محیط سرد قرار میگیرد، رگهای خونی درون "دوراندامهایی" از قبیل دستها و پاها تنگتر میشوند. این انقباض رگها باعث کاهش جریان خون به آن نواحی میشود که نتیجه آن کاهش میزان هدر رفت دمای بدن نیز است. بنابراین این اقدام یک اقدام ایمنی از سوی بدن است.
دوراندام : به بخشهایی از بدن گفته میشود که فاصلهی دورتری نسبت به ارگانهای حیاتی بدن دارند. بنابراین کاهش جریان خون در دوراندامها مثل پا و یا دست، به حفظ جریان خون و دما در ارگانهای حیاتی و مهمتر کمک میکند.
این کاهش جریان خون اگر طولانیمدت شود، میتواند موجب کاهش اکسیژن در اندام مربوطه شود که شاید باعث تغییر رنگ آن عضو از بدن به رنگی متمایل به آبی شود. معمولاً این علائم در شرایط سرمای موقت، خطرناک نیستند و بهمحض افزایش دمای بدن دوباره به شرایط طبیعی بازمیگردند.
برخی افراد به سندروم رینود دچار هستند که در معرض سرما و یا استرس شدید قرار گرفتن، موجب کاهش گردش خون بدن آنها میشود و نتیجه آن تغییر رنگ، سرد شدن و یا بیحس شدن انگشتان دست یا پا است.
استرس و اضطراب بالا
در معرض استرس و اضطراب شدید قرار داشتن نیز ممکن است منجر به احساس سردی پاها شود. یکی از واکنشهای طبیعی بدن به استرس یا عصبی بودن، پمپاژ کردن آدرنالین به داخل جریان خون است.
آدرنالین واردشده در گردش خون، باعث میشود رگهای خونی در حاشیههای بدن دچار انقباض و تنگی شوند و متعاقباً جریان خون به نواحی بیرونی بدن کاهش مییابد. این واکنش باعث ذخیره انرژی شده و بدن را برای هرگونه صدمهای که ممکن است رخ دهد آماده میسازد. گفتنی است تمام این اقدامات از سوی بدن در واکنش به مواجهه با استرس زیاد است.
شرایط دنیای امروزی افراد بسیاری با استرس بالایی مواجه هستند اما حقیقت این است که این استرسها بدن افراد را در شرایط ریسک و خطر فوری قرار نمیدهند بنابراین این واکنش دفاعی بدن در
از رایجترین دلایل سردی پاها است. بدن افراد مبتلا به گردش خون ضعیف، همیشه در تلاش برای رساندن خون گرم کافی به دوراندامها هستند و ممکن است مکرراً با سردی پاها و یا دستها مواجه باشند.
گردش خون ضعیف
میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد. داشتن سبک زندگی نشسته و نشستنهای طولانیمدت میتواند منجر به کاهش گردش خون در پاها و حس سردی شود. همچنین استعمال مواد دخانی میتواند رسیدن خون به تمام نواحی بدن را با مشکلاتی مواجه کند. بنابراین احتمال سردی پاها در افرادی که مواد دخانی مصرف میکنند افزایش مییابد. کلسترول بالا میتواند باعث تشکیل پلاکها در عروق خونی و متعاقباً منجر به کاهش گردش خون در بدن و پاها شود. این اتفاق نیز میتواند به احساس سردی پاها بیانجامد.
برخی شرایط قلبی نیز ممکن است منجر به احساس سردی پاها شود بنابراین افرادی که دارای مشکلات قلبی هستند و یا در معرض بیماریها و مشکلات قلبی قرار دارند و با سردی پا مواجه هستند بهتر است با پزشک خود در این زمینه صحبت کنند.
کمخونی
فرد دارای گلبولهای قرمز کمتر از حد طبیعی در بدن خود است. کمخونی میتواند ناشی از دلایل مختلفی مثل کمبود آهن، کمبود ویتامین B 12، کمبود فولات یا اسیدفولیک و یا بیماری مزمن کلیوی باشد.
سردی پاها در موارد کمخونی متوسط و یا شدید ممکن است رخ دهد. گفتنی است تغییرات رژیم غذایی و استفاده از مکمل ها، آثار بسیار خوبی بر کمخونی میتوانند داشته باشند. البته بهترین راه تشخیص و درمان کمخونی مشورت با پزشک است.
دیابت
افراد مبتلا به دیابت نیز ممکن است در معرض مشکلات گردش خون باشند. تداوم قند خون بالا و عدم کنترل آن میتواند به انقباض و تنگ شدن رگهای خونی و کاهش خونرسانی به بافتهای بدن و در پی آن سردی پاها منجر شود.
دیابت در بسیاری از افراد ممکن است به نوروپاتی دیابتی بیانجامد. منظور از نوروپاتی دیابتی نوعی آسیب به اعصاب است که از دیابت ناشی میشود. نوروپاتی دیابتی معمولاً در افراد مبتلا به دیابتی رخ میدهد که قند خون کنترل نشده و بالایی برای مدتزمان طولانی دارند. از دیگر علائم نوروپاتی دیابتی میتوان به حس مورمور شدن یا گزگز کردن، بیحسی و یا حس سوزش در پاها اشاره کرد. این علائم ممکن است شبها شدیدتر شوند.
اختلالات عصبی
سایر اختلالات عصبی نیز دلیل بروز سردی پاها باشند. آسیبهای عصبی ممکن است ناشی از تروما و یا صدمه از قبیل سرمازدگی شدید و یا ناشی از سایر شرایط اساسی پزشکی باشد.
نوروپاتی محیطی ممکن است ناشی از بیماری کبد یا کلیه، عفونت و یا ژنتیکی باشد. نوروپاتی محیطی معمولاً موجب علائم دیگری شامل بیحسی و مورمور شدن میشود. درمان علائمی مانند سردی پاها در حین تشخیص و درمان مشکل اصلی میتواند به بهتر شدن حال فرد کمک کند.
کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم
کمکاری تیروئید به فعالیت کم غده تیروئید گفته میشود. کمکاری تیروئید باعث میشود غده تیروئید هورمون کمی تولید کند که این فرایند تاثیر منفی بر متابولیسم بدن دارد. متابولیسم بدن بر گردش خون، ضربان قلب و دمای بدن اثرگذار است. بنابراین هر چیزی که عملکرد تیروئید را تحت تاثیر قرار دهد و موجب کمکاری تیروئید شود، میتواند منجر به حس سردی پاها شود.
افرادی که کمکاری تیروئید دارند ممکن است بیشتر از سایر افراد نسبت به سرما حساس باشند، همچنین ممکن است علائم دیگری شامل بیحالی، افزایش وزن و مشکلات حافظهای داشته باشند.
به عبارت دیگر سردی پا که بر اثر سیستم گردش خون ضعیف پیش می آید ممکن است با دیگر نشانه هایی که سیستم قلبی عروقی را تحت تاثیر قرار می دهد همراه باشد.
این نشانه ها عبارتند از:
کبودی و رنگ پریدگی پوست یا سیانوز
درد، سنگینی و بی حسی پا
درد در پا، باسن، ران و ماهیچه ساق پا به هنگام راه رفتن
احساس دردی که با انقباض و انبساط عضلات افزایش می یابد.
علائم عصبی که ممکن است همراه با سردی پا باشد
درد همراه با سوزش که عللی الخصوص در شب حس می شود.
ضعف عضلانی
بی حسی و مور مور شدن بازو ها و پاها
فلج قسمتی از بدن
حساس به لمس شدن
ضعف (از دست دادن قدرت)
سردی پا ممکن است همراه با علائمی باشد که مرتبط با سیستم های دیگر بدن است.
سردی پوست پا
اختلال نعوظ
ضعیف شدن رشد مو و ناخن در عضو تحت تاثیر
کند خوب شدن زخم ها و جراحات
نبض ضعیف در پای آسیب دیده
علائم خطرناک سردی پا
در بعضی از موارد سردی پا ممکن است نشانه ای از وضعیتی حیاتی باشد که سریعا باید در حالت اورژانسی بررسی بشود. در صورت داشتن هر کدام از علائم زیر سریعا به اورژانس مراجعه کنید.
درد و فشار در قفسه سینه
گیجی و کم شدن سطح هوشیاری حتی در زمان کوتاه
مشکلات کلامی
مشکلات بینایی و دید
فلج و یا ناتوانی حرکتی عضوی از بدن
تنگی نفس
سوالاتی که پزشک از شما می پرسد:
برای بررسی وضعیت شما، پزشک سوالات مختلفی در ارتباط با سردی پایتان می پرسد. این سوالات عبارتند از:
چه موقع سردی پا را حس کردید؟
اگر شما همزمان با سردی پا احساس درد دارید،
در کدام قسمت دقیقا احساس درد دارید؟
در حین راه رفتن و یا بالا رفتن از پله درد شما چگونه می شود؟
آیا دچار دیابت هستید؟
رژیم غذایی شما چگونه است؟ غذای معمولی که روزانه مصرف می کنید چیست؟
آیا شما علائم دیگری دارید؟
چون سردی پا می تواند به علت بیماری های جدی رخ دهد، نقص درمان آن می تواند باعث عوارض جدی و آسیب دائمی شود.
وقتیکه علت اولیه سردی پا مشخص شد، ادامه برنامه درمان و پیروی از آن اهمیت ویژه ای دارد و پزشک این برنامه را ویژه شما برای کاهش خطرات و عوارض زیر مطرح می کند:
درد های مزمن
قانقاریا
افزایش ریسک مبتلا به عفونت در ناحیه آسیب دیده
قطع عضو
آسیب دائمی عصبی
درمان سردی پاها
بهترین گزینه برای درمان و پیشگیری از سردی پاها، مشورت با پزشک برای تشخیص عوامل و درمان مرتبط با مشکل است. البته برخی درمانهای خانگی نیز برای سردی پاها وجود دارد که به بیان برخی از آنها میپردازیم.
تحرک: یکی از سادهترین راهها بلند شدن و حرکت کردن است تا با این کار جریان خون به پاها افزایش یابد. افرادی که سردی پاهایشان ناشی از نشستن طولانی مدت است میتوانند به راحتی با این روش پاهای خود را گرم کنند.
استفاده از جوراب یا پاپوش: استفاده از جوراب یا پاپوش در فضای داخلی میتواند یکی از راه های گرم کردن پا و جلوگیری از هدر رفتن حرارت پا بهویژه برای کسانی که در خانه خود فرش و یا سیستم گرمایش از کف ندارند باشد.
حمام پا: یکی از سریعترین راهها برای گرم کردن پاهای سرد این است که آنها را داخل آب گرم بگذاریم. فرو بردن پاها در آب گرم به مدت 10الی 15دقیقه برای حفظ جریان خون گرم تازه برای پاها کافی به نظر میرسد. استفاده از این روش قبل از خواب به نظر بسیار مفید و کارآمد میآید و همچنین به کاهش تنش و آرامش عضلات نیز کمک میکند.
البته افرادی که دچار دیابت هستند و قند خون خود را بهخوبی کنترل نمیکنند بهتر است از این روش استفاده نکنند چراکه ممکن است بیحسی در پاهای آنها مانع حس دمای بالای آب و موجب سوختگی ناخواسته پاها شود.
سردی پاها ممکن است واکنش طبیعی بدن به دمای محیطی باشد. برخی از پژوهشگران معتقدند داشتن پاهای سرد ممکن است صفتی وراثتی باشد. در چنین حالتی چون علتی پزشکی وجود ندارد، راه حل پوشیدن جوراب های گرم است.
برخی از بیماری های قلبی همچنین می توانند باعث سرد شدن پا شوند ، بنابراین فرد باید در مورد مشکلات قلبی یا عوامل خطر موجود با پزشک خود صحبت کند.