استفاده از شکر نه تنها برای سلامت دندانها خطرناک است، بلکه به دلیل کالری بالایی که دارد برای کسانی که رژیم لاغری دارند و یا چاق هستند مضر است. تحقیقات نشان داده است که حذف شیرینی و مواد حاوی قند بر کارکرد بدن تأثیر مثبتی دارد. مشکلات استفاده از شکر، ترکیبات صنعتی را به وارد میدان کرده است که یکی از این ترکیبات، آسپارتام است.
آسپارتام نوعی ترکیب شیمیایی است که در صنایع غذایی به عنوان شیرینکننده استفاده میشود و نام تجاری آن نوتراسوئیت، اکوال و آمینوسوئیت است. علت استفاده از آسپارتام به جای شکر و دیگر شیرینکنندههایی مانند ساکاروز، قدرت بالای شیرینکنندگی آن است که تا 200 برابر از بیشتر شکر است،کالری کمتری دارد و ارزانتر است بنابراین تولیدکنندهها را به استفاده از آن ترغیب میکند.
محصولاتی که آسپارتام دارند
نوشابههای رژیمی
بستنیهای بدون قند
آبمیوههایی که کالری آنها کاهش داده شدهاند
آدامس
ماست
شیرینیها و آبناتهای بدون قند
خمیردندان
وقتی آسپارتام در بدن شروع به تجزیه شدن میکند به ترکیبات متانولی تبدیل میشود که بسیار برای سلامت بدن مضر است و بر کارکرد آن در طولانی مدت تأثیر میگذارند. مصرف زیاد آسپارتام خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، دیابت و سرطان را در بدن افزایش میدهد و در کمترین حالت باعث بروز سر درد میشود و در کارکرد معده اختلال ایجاد میکند.
آدامس ایرانی فاقد آسپارتام
آسپارتام که در آدامس برای شیرینکردن استفاده میشود، بعدها با مشخص شدن نتایج مخربش بر سلامت بدن، آدامسهایی فاقد اسپارتام نیز به تازگی تولید میشود. آدامسها بر پایۀ مواد صمغی و لاستیکی تهیه میشوند تا بتوانند قابل جویدن باشند و دوام داشته باشند. از آنجا که آدامسها مصارف پزشکی هم میتوانند داشته باشند (آدامس نیکوتین)، پس خود جویدن و خوردن آن برای بدن ضرر ندارد. آدامسهای ویتامیندار نیز وجود دارند که با آزاد کردن موادی به مرور در دهان، باعث جذب آنها توسط معده میشوند.
این نوع آدامسها برای کودکان بیشتر تهیه میشوند. خوردن آدامس علاوه بر اینکه مفرح است و باعث نشاط و شادابی میشود، تولید بزاق را در دهان افزایش داده و به از بین بردن باکتریها در دهان کمک میکند. افزودن مواد خنککنندۀ دهان مانند طعم نعنا، باعث شوک به دهان شده و احساس سرحالی و خنکی را به دست میدهد و بوی بد دهان را از بین میبرد و حس تازگی و بوی خوش به تنفس میبخشد.
آدامسهای حاوی طعمدهندههایی که طعم و مزۀ آنها بیشتر میماند و یا شیرین هستند دارای ترکیبات مضر نیز هستند، مخصوصاً اگر از آسپارتام استفاده کرده باشند. و از آنجا که هزینۀ شیرینکنندههای دیگر بسیار گران است، تولید کنندگان عموماً به همان ترکیبات شیمیایی اکتفا کرده و از سرمایهگذاری برای پیدا کردن ترکیبات جدید و کمعارضه خودداری میکنند. هرچند آدامس به صورت امروزی در دهۀ 20 در آمریکا تولید شد، اما پیشینۀ آن در ایران، به مادهای گیاهی به نام سقز میرسد.
فواید آدامس فاقد آسپارتام
باعث سردرد و معده درد نمیشود.
ریسک مبتلا شدن به بیماریهای خطرناکی مانند سرطان، به دلیل ترکیبات آسپارتامی در بدن، دیگر وجود ندارد.
از شیرینکنندههای مطمئنتر و با کیفیتی تهیه شده، بنابراین نه تنها سالمتر است، بلکه مدت زمان بیشتری طعم شیرینیآدامس را حفظ میکند.
با انتخاب محصولاتی که هم در ایران تولید میشود و هم کیفیت قابل مقایسه با برندهای خارجی را دارند، میتوان نه تنها به سلامت دهان و دندان، بلکه بدن کمک کرد. شیرینکنندههایی که همه جا و هرروز در غذای ما هستند، ممکن است بهتر از شکر باشند، اما خود نیز آسیبهایی را به همراه دارند که به مرور و با انجام تحقیقات و آزمایشات مشخص میشوند.
از بچگی عاشق آدامس جویدن بودم. آرامش خوبی بهم میداد. این عادت با من موند تا الان و کلی فایده ازش دیدم منتهی این فواید و این اثرات را دندانپزشکم برای من توضیح داد. عصر نوبت دندانپزشکی داشتم. وقتی به مطب رسیدم دو سه نفری قبل از من آمده و نشسته بودند. صدای مته دندانپزشک توی مغزم بود. تو خودم بودم که خانم منشی صدایم زد که نوبت من است. وارد مطب شدم و روی یونیت نشستم.
دکتر دندانپزشک با لبخند دندانهایم را وارسی کرد و گفت: به نسبت سنی که داری دندانهات خوب مونده. حتمن مسواک و نخ دندان و جویدن آدامس را توی این سالها فراموش نکردی. جواب دادم: بله آقای دکتر مسواک و نخ دندان را بجای خودش استفاده میکنم اما آدامس جویدن آیا ارتباطی به سلامت دندانها دارد؟
دکتر در جوابم گفت صد در صد! و ادامه داد:
آدامس خوب جویدن همیشه برای طرفداران آدامس یک دغدغه است. همهکسانی که به آدامس جویدن علاقه دارند به دنبال بهترین آدامس هستند. برای اینکه آدامس خوب را تشخیص دهیم باید به تأثیرات، فواید و مضرات آدامس جویدن آگاه باشیم.
کسانی که آدامس جویدن را دوست دارند و جزو طرفداران پروپاقرص این محصول هستند غیر از لذت آدامس جویدن بایستی به نکات زیادی توجه کنند. انواع زیادی از آدامسها موجودند و دراینبین در تعداد زیادی از آنها از شکر برای شیرین کردن استفاده میشود.
بهترین آدامس آدامسی است که غیر از رعایت موارد دیگر از شیرینکنندههای غیر قندی در آنها استفاده میشود. آدامس خوب را میتوان از سوپرمارکتهای معتبر و فروشگاههای اینترنتی تهیه کرد.
مضرات شکر بر کسی پوشیده نیست و خصوصاً تأثیر مستقیم آن در پوسیدگی دندانها به اثبات رسیده است لذا آدامسهایی تولید شدند که در آنها از مواد گیاهی بیضرر بجای شکر برای شیرین کردن استفادهشده است. این محصول آدامس بدون شکر نام دارد آدامس بدون شکر آدامسی است که در آن بجای شکر از مواد گیاهی برای شیرین کردن آدامس استفاده میشود.
از اینکه دکتر داشت اینها را به من میگفت تعجب میکردم. همیشه فکر میکردم آدامس چیز مضری است و من باید عادتم به آدامس جویدن را ترک کنم. دکتر ادامه داد:
مواد تشکیلدهنده آدامس خوب
ترکیب بهترین آدامس مواد زیر
صمغ: یکی از مواد اصلی تشکیلدهنده آدامس خوب نوعی صمغ است که از یک گیاه به دست میآید.
شیرینکنندهها: در تولید آدامس خوب و باکیفیت از شیرینکنندههای طبیعی مانند شکر و گلوکز و شیرینکنندههای مصنوعی مختلف استفاده میشود.
مواد نرمکننده : صمغ بهدستآمده از گیاه سفت است لذا برای آنکه بتوان بهراحتی آن را دردهان جوید بایستی از یک سری مواد نرمکننده صمغ مانند گلیسیرین در آن استفاده شود.
مواد رنگی و اسانس ها: بهعنوان مواد رنگی و اسانس میتوان از مواد رنگی و اسانسهای طبیعی، مصنوعی یا ترکیبی از این دو استفاده کرد. نعنا، دارچین، اکالیپتوس، انواع میوهها مثل لیمو، توتفرنگی، سیب، پرتقال، هندوانه و حتی طعم کولا و قهوه اسانسهایی هستند که از آنها در طعم و رنگ دهی به آدامس استفاده میشود.
مواد سفیدکننده: در برخی آدامسها برای ایجاد قابلیت سفیدکنندگی دندانها از کربنات کلسیم و جوششیرین و از فلوراید برای استحکام مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی و از ویتامین D و موادی دیگر به شکل دارویی استفاده میشود.
دکتر به اینجای صحبتهایش که رسید من دیگر صبرم تمامشده بود وسط حرفهایش پریدم و گفتم: آیا آدامس خوب بدون شکر برای سلامتی دندانها و لثه مفید است؟
آدامس خوب بدون شکر برای سلامتی دندانها و لثه مفید است.
جویدن آدامس بدون شکر در بین وعدههای غذایی برای لثه و دندانها مفید است چراکه در این هنگام مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید معمولاً مقدور نیست. بعد از خوردن غذا دندانها در معرض آسیبدیدگی توسط اسید تولیدشده دردهان هستند. این اسید توسط باکتریهای پلاکت و شکری که در غذاها و نوشیدنیها موجود است، دردهان تولیدشده و بهآرامی باعث تحلیل رفتن مینای دندانها و ایجاد سوراخ یا حفره در آنها میشود. پلاکتها ذراتی هستند که روی دندانها تشکیل میشوند و حاوی انواع زیادی از باکتریها هستند که باعث ایجاد حفره در دندان و ایجاد بیماری برای لثهها میشوند.
با جویدن آدامس بدون شکر میتوان از آسیب این اسیدها جلوگیری کرد. به این صورت که با جویدن آدامس بدون شکر ترشح بزاق در دهان افزایشیافته و این بزاق تولیدشده در دهان نقش نوعی محافظ طبیعی در برابر این اسیدها را بازی میکند.
جویدن آدامس بدون شکر مانع فرسایش دندان میشود
فرسایش دندانها به خاطر اسید موجود در غذا است. این اسید باعث خوردگی مینای دندان میشوند و باعث تحلیل رفتن برخی از مواد معدنی تشکیلدهنده مینای دندان میشوند. جویدن آدامس بدون شکر میتواند از طریق افزایش ترشح بزاق مانع آسیبرسانی این اسیدها به دندانها شود. حدود یک ساعت زمان لازم است تا بزاق دهان مواد معدنی موجود در مینای دندان که از طریق اسید موجود دردهان تحلیل رفته است را جایگزین کند. جویدن آدامس بدون شکر برای حدود 20 دقیقه پس از خوردن غذا یا نوشیدن نوشیدنیها افزایش ترشح بزاق را به دنبال دارد. بزاق دهان باعث جایگزینی مواد معدنی تحلیل رفته از مینای دندان میشود.
بهترین زمان برای جویدن آدامس چه وقتی است؟
پس از غذا آدامس استفاده کنید
بهترین زمان برای استفاده از آدامس بدون شکر بلافاصله بعد از خوردن غذا است. جویدن دندان تا 12 دقیقه باعث افزایش ترشح بزاق دردهان میشود و باعث کاهش مدتزمان موردنیاز برای مقابله بزاق دهان با اسید موجود دردهان میشود. باید توجه داشته باشیم که تشکیل پلاکها حدود نیم ساعت پس از شستن دندانها دوباره آغاز میگردد.
آدامس بدون شکر باعث سفیدی دندان میشود
برخی از تولیدکنندگان آدامس ادعا میکنند که آدامس تولیدی شرکتشان باعث سفید شدن دندانها میشود. گرچه این محصولات نمیتوانند باعث روشنتر شدن دندانها شوند اما میتوانند تأثیرات عواملی مانند سیگار کشیدن و خوردن قهوه که باعث زرد شدن دندان میشوند را کمتر کنند.