» زدن واکسن بهترین روش پیشگیری از آنفولانزا
واکسن آنفولانزا و عوارض جانبی آن
این واکسن بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا است و میتواند مطلوب خاطر همه افراد باشد.
به گزارش گروه ترجمه سلامت نیوز،طبق آمار ارائه شده حدود ۵ تا ۲۰ درصد از مردم امریکا سالانه این واکسن را دریافت میکنند. بیش از ۲۰۰ هزار نفر از مردم بیمارستانی میشوند و بالغ بر ۳۶ هزارنفر میمیرند. این آمار ممکن است تمایل افراد را برای دریافت واکسن آنفولانزا کاهش دهد و فواید آن را تحت الشعاع قرار دهد.
بهترین زمان برای دریافت واکسن
به دلیل اینکه فصل آنفولانزا از ابتدای مهر ماه شروع میشود و تا پایان اردیبهشت ماه ادامه مییابد ، بهترین زمان برای دریافت واکسن ماه مهر و آبان میباشد. با این حال میتوان در ماه آذر و حتی دیرتر هم اقدام کرد ، اگر چه اقدام سریعتر میتواند برای پیشگیری موثرتر باشد.
انواع واکسن آنفولانزا
دو نوع واکسن آنفولانزا برای بچه ها و بزرگسالان موجود میباشد. نوع اول آمپول آنفولانزای سنتی است که حاوی ویروس زنده نیست و باعث آنفولانزا نمیشود. این واکسن حاوی ویروس غیر فعال است که از طریق آمپول دریافت میشود. نوع دوم واکسن آنفولانزا به صورت اسپری دماغی است، که فلو میست نامیده میشود. این واکسن حاوی ویروس ضعیف شده است که معمولا به جز بعضی موارد ، باعث بیماری آنفولانزا نمیشود. این نوع واکسن تنها برای افراد غیر باردار ، افراد سالم و سن ۲ تا ۴۹ سال تجویز میشود.
نحوه عملکرد واکسن ها: هر دو نوع واکسن باعث تولید آنتی بادی در بدن میشود . این آنتی بادی ، پیشگیری لازم را در مقابل ویروس آنفولانزا فراهم میکند. این عکس العمل آنتی بادی ممکن است در بعضی افراد ایجاد خستگی و درد ماهیچه ای کند. هر سال ، واکسن آنفولانزا حاوی چند نوع متفاوت از ویروس است. ویروس هایی که به نظر محققان ممکن است در آن سال تاثیر بیشتری داشته باشند. اگر انتخاب این ویروس ها صحیح باشد میتوان گفت که واکسن ۷۰ تا ۹۰% در پیشگیری از آنفولانزا برای افراد زیر۶۵ سال مفید است.
چه کسانی باید واکسن را دریافت کنند؟
واکسن آنفولانزای سالانه برای هر فردی که میخواهد احتمال ابتلا به بیماری را در خود کاهش دهد پیشنهاد میشود. با این حال این واکسن به خصوص برای افراد مستعد ابتلا به انفولانزا توصیه میشود. مثل افراد مبتلا به ذات الریه
سایر افراد مستعد ابتلا به آنفولانزا
همه کودکان ۶ تا ۱۸ سال
افراد ۵۰ سال و بیشتر
زنانی که قصد دارند در فصل آنفولانزا باردار شوند
افرادی که در آسایشگاه و بیمارستان های خصوصی کار میکنند
بزرگسالان مبتلا به امراض مزمن قلبی و ریوی مثل آسم و یا هر بیماری که سیستم ایمنی را ضعیف کرده است.
تمیز کارهای منزل و مراقبین نوزادان زیر ۶ ماه (نوزادان در این سن برای دریافت واکسن خیلی جوان هستند)
تمام افرادی که در تماس با افراد مستعد آنفولانزا هستند مثل کارکنان بیمارستان و …
چه کسانی نباید این واکسن را دریافت کنند؟
طبق گفته مرکز پیشگیری و کنترل بیماری این افراد عبارتند از :
همه افرادی که عکس العمل آلرژیک نسبت به آمپول آنفو لانزا داشته اند.
همه کسانی که نسبت به تخم مرغ آلرژی دارند.!
افرادی که ۶ هفته بعد از دریافت واکسن آنفولانزا دچار سندرم ژویلاین باره (نوعی بیماری فلج کننده شدید،که در آن سیستم ایمنی بدن به سیستم اعصاب حمله میکند) شده اند.
بعضی از تاثیرات جانبی واکسن آنفولانزا
ممکن است بعد از دریافت واکسن در محل بازو دچار درد و تورم شوید. بعضی از افراد ممکن است دچار علائم شبیه سرماخوردگی مثل فن فن کردن، سردرد، آب ریزش بینی، درد گلو، سرفه و بدن درد- یک تا دو روز بعد از دریافت واکسن – شوند.در بعضی از موارد نیز ممکن است فرد تب خفیف کند.
چه کسانی اسپری دماغی این واکسن را دریافت میکنند؟
این نوع واکسن تنها برای افراد سالم ۲ تا ۴۹ سال پیشنهاد میشود. به دلیل اینکه این نوع واکسن دارای ویروس ضعیف شده است ، برای نوزادان، کهنسالان، زنان باردار و سایر افراد مبتلا به امراض بالینی تجویز نمیشود.
عوارض جانبی اسپری دماغی واکسن آنفولانزا
عوارض این نوع واکسن در کودکان عبارتند از : آبریزش بینی، سردرد، استفراغ، درد ماهیچه ، تب
عوارض این نوع واکسن در بزرگسالان عبارتند از : آبریزش بینی، سردرد، گلودرد
نکاتی در خصوص واکسن آنفلوانزا و ضرورت تزریق آن
با شروع فصل پاییز سوالات زیادی در خصوص لزوم تزریق واکسن آنفولانزا و چگونگی تزریق آن مطرح میشود. آنفولانزا بیماری است که به سرعت شیوع مییابد و توسط سویه های مختلفی که هر ساله تغییر میکنند ایجاد میشود به همین دلیل است که هر سال نیاز به تزریق واکسن جدید است.
بیشترین زمان احتمال ابتلا به آنفولانزا ماه های مهر تا اسفند است. اگرچه برخی علائم بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا مشابه هم است ولی این واکسن در مقابل سرماخوردگی از ما محافظت نمیکند. واکسن آنفولانزا دو تا سه هفته پس از تزریق بر علیه سه سویه از ویروس ها محافظت میکند بنابراین دقیقا قبل یا بعد از واکسیناسیون احتمال درگیری با سویه های بیماری زا وجود دارد.
بر اساس دستور سازمان بهداشت جهانی اولویت تزریق واکسن به این ترتیب است: بیماران دیالیزی و پیوند کلیه، بیماران تالاسمیماژور، بیماران کبدی شامل :سیروز و پیوند کبد، بیماران سرطانی که تحت شیمیدرمانی یا رادیوتراپی قرار دارند و در آخر پرسنل بهداشتی درمانی.
تزریق واکسن در کسانی که سابقه واکنش الرژیک به مواد موجود در واکسن آنفولانزا را دارند مانند تخم مرغ، فرمالدهید، جنتامایسین، کسانی که در زمان مراجعه برای تزریق واکسن تب یا عفونت حاد داشته باشند، کسانی که سابقه ابتلا به سندرم گیلن باره را داشته باشند و شیر خواران زیر ۶ ماه ممنوع است.
واکسن های آنفولانزا در تمامیمراحل بارداری قابلیت مصرف دارند.اطلاعات عمده تری در مورد بی خطری این دارو در سه ماهه دوم و سوم نسبت به سه ماهه اول بارداری در دسترس میباشد. همچنین واکسن آنفولانزا را میتوان در دوران شیردهی تجویز کرد.
واکسن آنفولانزا باید در دوزی که پزشک تجویز کرده به صورت داخل عضلانی یا زیر جلدی عمیق تزریق شود.
مانند تمام فرآورده های دارویی این واکسن هم ممکن است در برخی از افراد موجب عوارض جانبی نظیر سردرد، تعریق، درد عضلات، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگی، سرخی و ورم و سختی محل تزریق شود که این عوارض معمولا طی یک تا دو روز بدون درمان برطرف میشود.
عوارضی مانند تب بالا، تغییر در رفتار و هوشیاری، کهیر یل راش ها و ضایعات پوستی منتشره، گرفتگی و خشونت صدا و مشکلات تنفسی مانند سختی تنفس، ضبان قلب بالا و ضعف شدید بدنی با رنگ پریدگی، حساسیت شدید و فوری در افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، احساس گیجی وخستگی، تورم اطراف چشم ها و لب ها، سندرم گیلن باره با علائم فلج بالا رونده ناشی از گرفتاری اعصاب محیطی، شوک انافیلاکتیک، این عوارض از واکسن انفولانزا جدی است و بلافاصله باید به پزشک مراجعه کرد.
همه افراد به ویژه افراد بالای ۶۵ سال و کودکان ۳ تا ۱۲ سال واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. همچنین افرادی که بیماریهایی نظیر پرفشاری خون، دیابت، مشکلات ریوی و کبدی، نارسایی کلیوی و کمخونی دارند و همهی کسانی که به نوعی با داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی سروکار دارند بهتر است این واکسن را تزریق کنند.
تزریق این واکسن در کودکان زیر ۳۶ ماه به میزان ۲ دوز به فاصله ۴۵ روز، تزریق میشود که هر دوز مصرفی برای این کودکان، نصف دوز بزرگسالان است. همچنین برای کودکان ۳۶ ماه تا ۱۲ سال که برای نخستین بار این واکسن را تزریق میکنند، طی دو مرحله و با دوز کامل تزریق میشود اما برای افراد بالای ۱۲ سال فقط یک بار تزریق میگردد.
بسیاری از افراد جامعه نیازی به مصرف واکسن آنفلوآنزا ندارند مصرف این واکسن در اطفال و افرادی است که نقص ایمنی داشته و یا افراد مسنی که بیماریهای زمینهای مانند آسم دارند همچنین بیماران سرطانی نیز میتوانند جهت افزایش ایمنی بدن در برابر سرماخوردگی از این واکسن استفاده کنند.
در شرایطی قرار داریم که با محدودیتهای ارزی مواجهایم و میزان عرضه و تقاضای واکسن آنفلوآنزا با یکدیگر همخوانی ندارد و این در حالی است که اغلب متقاضیان اصلا نیازی به استفاده از این دارو ندارند.
عمدتا پس از فصل سرما کسی تمایل به مصرف واکسن آنفلوآنزا ندارد مگر افرادی که به جاهای پر ریسک مانند حج میروند.
این نکات را در مورد واکسیناسیون آنفلوآنزا را به یاد داشته باشید:
۱-واکسن تزریقی آنفلوآنزا حاوی ویروس کشته شده است. استفاده از این واکسن پس از شش ماهگی مورد تایید قرار گرفته است.
۲-واکسن استنشاقی آنفلوآنزا به صورت اسپری بینی از ویروس ضعیف شده ساخته شده است و برای افراد بین ۲ تا ۴۹ سال مورد تایید قرار گرفته است.
۳-این واکسن برای کسانی که قبلا نسبت به آن حساسیت نشان داده اند، توصیه نمیشود.
۴-تقریبا دو هفته پس از زدن واکسن، بدن شما پادتن هایی تولید میکند که برای محافظت در برابر آن گونهی خاص ویروس آنفلوآنزا مورد نیاز هستند.
۵- فصل شیوع آنفلوآنزا معمولا از مهر تا اردیبهشت به طول میانجامد. بهترین ماهها برای واکسیناسیون آنفلوآنزا مهر و آبان است، اما بعد از این زمان هم میتوان واکسن زد.
۶-شما با زدن واکسن تزریقی آنفلوآنزا، آنفلوآنزا نمیگیرید، اما عوارضی جزئی مانند تورم، تب خفیف و درد بدن ممکن است رخ دهد.
۷-همین مسئله در مورد واکسن استنشاقی هم صادق است و تنها ممکن است اثرات جانبی جزئی به صورت آبریزش بینی، سردردو گلودرد خفیف بروز کند.
۸-طبق توصیه پزشکان، نیازی نیست که همه افراد از این واکسن استفاده کنند، بلکه افراد با بیماری های خاص یا سالمندان بیش از سایرین به استفاده از این واکسن نیاز دارند.
۹-بر پایه تحقیقات انجام شده این واکسن از ابتلا به آنفلوانزا جلوگیری میکند، اما تاثیر چندانی بر مرگ و میر ناشی از این بیماری ندارد. این در حالی است که در گذشته تصور میشد واکسن سرماخوردگی تا ۵۰ درصد مرگ ناشی از بیماری آنفلوانزا را کاهش میدهد.
۱۰-توصیه میشود که در مورد تزریق این واکسن، حتما با پزشک متخصص مشورت شود؛ برای مثال افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، حتما باید برای تزریق این واکسن تحت آزمایش و بررسی قرار گیرند.
دکتر حمید قهرمانی
کارشناس مسئول داروئی