بسیاری از افراد به طور منظم ولع مصرف قند را تجربه می کنند. متخصصان بهداشت معتقدند که این یکی از دلایل اصلی است که رعایت رژیم غذایی سالم بسیار سخت است. اعتیاد به شیرینی از رایجترین انواع اعتیادها است. همه موجودات روی زمین، از انسان گرفته تا پرندگان، به خوردن شكر علاقه دارند. نه تنها مصرف بیش از حد قند و شیرینیجات اعتیادآور است، بلكه عامل بسیاری از مشكلات پزشكی نیزمیباشد.
گاهی با دلایل ساده ای همچون اثرات جانبی داروها یا غذای مصرفی قابل توضیح است. اما در برخی مواقع میل شدید و مداوم به شیرینی نشانه ای جدی تر بوده و نیاز به بررسی دارد. با ورود قند موجود در آن به جریان خون، ترشح انسولین افزایش می یابد. افزایش ناگهانی انسولین خصوصا در افراد مبتلا به مقاومت به انسولین پس از زمان کوتاهی منجر به افت قند خون می شود.
از طرفی پس از صرف غذا بیشترین جریان خون در معده و دستگاه گوارشی بوده و فرد کمی رخوت و بیحالی را تجربه می کند.عادات غذایی بد و نادرست میل به شیرینی را افزایش می دهند. بدن دارای یک ساعت شبانه روزی است.این ساعت توسط هورمون ها هدایت می شود. هورمون ها نیز بر اساس ساعات روز شب تنظیم می گردند. تحقیقات نشان داده اند که خواب کم، شب بیداری، دیر خوابیدن یا خواب بی کیفیت با کاهش فعالیت مغزی منجر به افزایش هوس شیرینی می شوند
بسیاری از افراد اعتیاد به شیرینیها را همچون اعتیاد به سیگار و یا الكل جدی نمیگیرند، ولی مطالعات نشان میدهند كه اعتیاد به شیرینیجات در مواردی میتواند بدتر از اعتیاد به الكل یا مواد مخدر باشد و عوارض بیشتری داشته باشد.
اعتیاد به شیرینی همچون اعتیاد به الكل و نیكوتین، بدن را وابسته میكند؛ به طوری كه حتی اگر مقدار جزئی از شیرینی مصرفی روزانه كم شود، فرد انرژی خود را از دست میدهد و احساس ضعف میكند.
نیشكر به شكل طبیعی غنی از مواد معدنی و ویتامینها است و در مقابل شكر تصفیه شده عاری از تمام مواد مغذی میباشد. قند به سرعت از طریق دستگاه گوارش جذب میشود و قند خون بالا میرود و به همان نسبت هم سریع افت میكند. با چند روز مصرف مداوم، بدن به لحاظ فیزیكی به سرعت وابسته میشود و توقف آن بسیار دشوار است.
بیش از حد مصرف مواد شیرین كمكم باعث میشود فرد نتواند بدون آنها برای مدت طولانی زندگی كند. میلیونها نفر به مصرف شیرینیها اعتیاد دارند و متأسفانه بدتر از آن اینكه خود آنها نیز از ابتلا به آن آگاهی ندارند. پس از خوردن یك ماده شیرین، مغز مواد شیمیایی طبیعی به نام مواد شبه افیونی آزاد میكند كه احساس لذت را در بدن به وجود میآورد و بدن مقدار بیشتری از آن را طلب میكند. پژوهشگران بر این باورند كه هنگام مصرف شیرینی قسمتی از مغز كه فعال میشود و طلب شیرینی مجدد میكند، همان قسمتی است كه با مصرف مواد مخدر فعال میشود و مواد مخدر بیشتری طلب میكند.
اعتیاد به قند میتواند طول عمر افراد را 11 تا 20 سال كاهش دهد و این یك واقعیت است. بعلاوه، عوارض زیر از پیامدهای مصرف زیاد قند میباشند:
دیابت، بیماری قلبی، چاقی، اختلال در مغز، ضعف سیستم ایمنی، افزایش قندخون، پوسیدگی دندان و سوءتغذیه.
خوردن شیرینی عوارض بسیاری دارد و در برخی موارد افراد نمیتوانند آن را تشخیص دهند، برای مثال اگر افراد معتاد به شیرینی یك روز آن را نخورند، كمتحرك خواهند بود و انرژی لازم را نخواهند داشت و گاه حتی دچار تكرر ادرار و تشنگی زیاد میشوند و حتی در زمان سیری نیز احساس گرسنگی زیاد میكنند.
با راهكارهای ساده میتوان بر خوردن شیرینی غلبه كرد؛ اگرچه این راهكارها در عین سادگی برای افراد وابسته میتواند بسیار سخت باشد. اولین قدم برای غلبه بر میل و هوس خوردن شیرینیها، دور كردن تمامی تنقلات و شیرینیها از خانه است. هیچ نوع شیرینی نخرید و حتی هنگام خرید کردن نیز، از غرفههای فروش شیرینیها دیدن نكنید.
بعد از خلاص شدن از شر تمامی تنقلات كه حتی شامل آرد سفید، برنج سفید و آبمیوههای غیرطبیعی نیز میشود، حال نوبت آن است كه رژیم غذایی خود را تغییر دهید و سبزیجات، میوهها، محصولات لبنی، گوشت بدون چربی، ماهی، تخممرغ، آجیل و دیگر مواد غذایی طبیعی را جایگزین آنها كنید. پس از چند روز قطع مصرف شیرینیها و جایگزینی میوهها و سبزیجات، حتی به تدریج میوهها به نظرتان شیرینتر میرسند.
خوردن پروتئین به عنوان صبحانه، شما را سیر میکند. تخممرغ و دیگر پروتئینها دیرهضم هستند و با ماندگاری بیشتر در معده قندخون را ثابت نگه داشته و هوس خوردن تنقلات را در طی روز كاهش میدهند.
ورزش روشی مناسب برای غلبه بر وابستگیهای شدید است و نه تنها موجب سلامت فیزیكی بدن میشود، بلكه به لحاظ ذهنی نیز شما را تقویت میكند و با ذهن و بدنی قوی، راحت میتوانید بر هوس خوردن شیرینیها غلبه كنید.
مقادیر زیادی آب بنوشید و از نوشیدن نوشابه، آبمیوه، نوشابههای انرژی زا و غیره خودداری كنید كه همگی آنها حاوی قند هستند و ولع شما را برای مصرف شیرینی بیشتر میكنند. گاه احساس تشنگی و گرسنگی با یكدیگر اشتباه گرفته میشوند!
افرادی كه كمتر از شش ساعت در شبانه روز میخوابند، بیشتر در معرض ابتلا به مصرف بیش از حد قند قرار دارند. احساس خستگی بیشتر با مصرف قند بیشتر ارتباط مستقیم دارد.
زمان خرید به برچسب مواد غذایی دقت كنید. بسیاری از تولیدكنندگان برای فریب مصرفكنندگان از درج كلمه قند و یا شكر بر روی محصول خودداری كرده و نامهایی همچون ذرت فروكتوز، سوكروز، دكستروز، مالتوز، لاكتوز و یا ملاس را درج میكنند كه در واقع تمامی اینها همان محصولات حاوی شكر با نام دیگر هستند.
همیشه محصولات عاری از قند كه كلمه بدون قند روی آن درج شده باشد، خریداری كنید. غلبه بر هوس خوردن شیرینی بسیار دشوار است؛ اما این بدان معنا نیست كه شما باید برای همیشه به قند اعتیاد داشته باشید. برای ایجاد تغییرات بزرگ در زندگی باید از گامهای كوچك آغاز كرد و به تدریج از پاداش زندگی سالم در آینده بهرهمند شد.
آمریکاییها بهطور متوسط 20 تا 30 قاشق چایخوری حدود نصف فنجان شکر در روز مصرف میکنند در ایران نیز مصرف روزانهی قند وشکر برای هر فرد 45 گرم اعلام شده است. مصرف شکر با انواع مشکلات سلامتی مرتبط است، از جمله چاقی، فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت، سندروم رودهی تحریک پذیر (IBS)، مشکلات مربوط به توجه و حافظه، بیشفعالی، اضطراب و افسردگی. هر ماه، نتیجه مطالعهی جدید منتشر میشود و به لیست خطرات ناشی از مصرف شکر و همقطارهای آن، یعنی شربت ذرت با فروکتوز بالا، مالتوز و دکستروز اضافه میکند. اما بهرغم خطرات موجود، همچنان به مصرف شکر ادامه میدهیم، چون بسیار اعتیادآور است.
شکر به روشی مشابه الکل، کوکائین و سایر داروهای مخدر، انتشار انتقالدهندههای عصبی، از جمله دوپامین و سروتونین را در مغز افزایش میدهد.
مردم به رغم عوارض منفی شکر و تصمیمی که برای ترک آن دارند، به اجبار آن را مصرف میکنند و با استفادهی مداوم، نسبت به اثرات آن مقاومت پیدا میکنند. افرادی که زیاد شکر مصرف میکنند، نمیتوانند بدون آن بهدرستی کار و فعالیت کنند و وقتی مصرف شکر را قطع میکنند، علائم ترک در آنها بروز میکند.
وابستگی به شکرکار دشواری است. چون اعتیاد به شکر، هم ریشههای جسمانی دارد و هم احساسی، شما به ترکیبی از روشهای جسمی و روانی نیاز دارید. هرچه کمتر شکر بخورید، کمتر هوس شکر خواهید کرد. اگر دچار علائم ترک شدید، بدانید که تنها چند روز طول خواهد کشید و پس از آن، شما متعادل تر و پرانرژیتر از همیشه خواهید بود.
میان وعدههای کامل و سالم مانند میوه، هویج، فلفل قرمز، گوجه گیلاسی، خرما و میوهی خشک بخورید. همچنین مقدار زیادی آب بنوشید. برای شیرین کردن چای سرد، آب گازدار و سایر نوشیدنیهای بدون شکر، کمی آب میوه به آنها اضافه کنید. میوهی یخزده به شکل کامل یا پوره شده یک جایگزین خوشمزه برای بستنی است. هنگامی که شکر را از سیستم بدنتان پاک کنید، جوانههای چشایی شما حساستر خواهند شد و این مواد غذایی طبیعی و سالم، طعم شیرینتر و دلپذیرتری پیدا میکنند. اگر شما آگاهانه و با طمأنینه غذا بخورید، از این مواد غذایی لذت بسیار بیشتری خواهید برد.
این ۳ وعده ترکیبی از کربوهیدراتهای پیچیده سبزیجات، غلات کامل و میوهها، پروتئین خالص ماکیان، ماهی، گوشت، لبنیات و چربیهای سالم شیر، پنیر، امگا۳ها، روغن زیتون و سایر روغنهای تهیه شده به روش پرس سرد باشد. این کار به شما کمک خواهد کرد در تمام طول روز، سطح قند خون پایداری داشته باشید و کمتر هوس شکر کنید. داشتن یک رژیم غذایی سرشار از فیبر نیز به کاهش هوس شکر کمک میکند.
بخصوص اگر در بیرون خانه، تنها به غذاهای شیرین دسترسی دارید با خودتان، تنقلات سالم ببرید و یا قبل از بیرون رفتن، چیزی بخورید.
ورزش منظم، به مقدار مناسب در معرض نور خورشید قرار بگیرید و خواب کافی داشته باشید تا هوس مصرف شکر را کاهش دهید.هوسها معمولا از اضطراب یا استرس نشأت میگیرند.
برای آرام کردن بدنتان به پیاده روی بروید، با یک دوست تماس بگیرید، کتاب بخوانید، با حیوان خانگیتان بازی کنید، فیلم تماشا کنید، نفس عمیق بکشید، مدیتیشن کنید، به موسیقی گوش کنید یا دوش آب گرم بگیرید. تمدد اعصاب به متعادل کردن قند خون و کاهش هوسهای غذایی کمک میکند.
این احساسات خاص را شناسایی کنید و بهدرستی به آنها واکنش نشان بدهید. اگر خسته هستید، بهجای مقاومت کردن در مقابل آن، دست از کار بکشید و استراحت کنید. اگر کسل و بیحوصله هستید، یک کار هیجانانگیز انجام بدهید. اگر تنها هستید، به سراغ یک دوست بروید. برای غلبه بر اعتیاد به شکر باید واقعا به احساستان توجه کنید وبجای استفاده از شکر بهعنوان یک جایگزین، به خودتان چیزی بدهید که بهراستی به آن نیاز دارید.
برای جلوگیری از ولع مصرف قند آورده شده است:
یک لیوان آب بنوشید. برخی از افراد می گویند که کمبود آب بدن می تواند باعث ولع مصرف شود.
یک میوه بخورید. داشتن یک قطعه میوه ممکن است برای برخی از افراد اشتیاق قند را برآورده کند. موز ، سیب ، پرتقال بسیار عالی عمل می کنند.
از شیرین کننده های مصنوعی خودداری کنید. اگر احساس می کنید که شیرین کننده های مصنوعی اشتیاق زیادی برای شما ایجاد می کنند ، ممکن است بخواهید از آنها اجتناب کنید
پروتئین بیشتری بخورید. پروتئین برای سیری مفید است و همچنین ممکن است به ولع مصرف کمک کند
با یک دوست صحبت کنید با کسی تماس بگیرید یا آنچه را که می فهمید بفهمد. توضیح دهید که اشتیاق زیادی را پشت سر می گذارید و چند کلمه تشویق بخواهید.
خوب بخوابی. داشتن خواب مناسب و شاداب برای سلامت کلی مهم است و ممکن است به جلوگیری از ولع مصرف کمک کند
از استرس زیاد خودداری کنید. همانند خواب ، اجتناب از استرس می تواند مانع از ولع مصرف شود
از برخی عوامل محرک اجتناب کنید. سعی کنید از فعالیتهای خاص یا مکانهایی که اشتیاق زیادی به شما ایجاد می کنند ، مانند عبور از کنار مک دونالد ، اجتناب کنید.
یک مولتی ویتامین بخورید. این به جلوگیری از هرگونه کمبود کمک می کند.
لیست خود را بخوانید. همراه داشتن لیستی از دلایلی که می خواهید غذای سالم بخورید ، بسیار مفید خواهد بود ، زیرا به یاد آوردن چنین مواردی هنگام اشتیاق سخت می شود.
خودت را گرسنه مگذار سعی کنید جلوی گرسنگی بیش از حد خود در بین وعده های غذایی را بگیرید.
روش های متعدد دیگر ممکن است به شما کمک کند تا بر ولع مصرف قند غلبه کنید. این موارد شامل نوشیدن یک لیوان آب ، خوب خوابیدن و خوردن p-p است